Ο συνήγορος του διαβόλου

Συνέδρια, ημερίδες, συνεντεύξεις Τύπου, δηλώσεις. Τώρα τελευταία έχουν πυκνώσει και στην Ελλάδα οι δημόσιες εκδηλώσεις εναντίον της πειρατείας. Διάφοροι τύποι, θιγόμενοι και μη, βγαίνουν στο βήμα για να πουν πόσο κακή είναι η πειρατεία και ότι σκοτώνει τη μουσική, τον κινηματογράφο, τους συγγραφείς, τους προγραμματιστές και φυσικά την εύθραυστη οικονομία μας. Άραγε έχει προσκληθεί σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις κάποιος από την αντίπερα όχθη; Ή έστω έχει ποτέ κανείς από τους ομιλητές τολμήσει να αρθρώσει μια διαφορετικά άποψη –πόσω μάλλον πρόταση;– Αμφιβάλλω. Διαβάζοντας, λοιπόν, για μια τέτοια εκδήλωση, άρχισα να φαντάζομαι τι θα τους έλεγα αν κατάφερνα να παραστώ, και δη να βγω στο βήμα – χωρίς auto cue και power point, παρακαλώ.
«Φίλες και φίλοι. Βρίσκομαι εδώ, αυτόκλητος συνήγορος του διαβόλου, για να ακουστεί και μια διαφορετική άποψη. Σας ακούω να λέτε τα ίδια και τα ίδια. Και φρικάρω με τη μονόπλευρη και στενόμυαλη αντιμετώπιση του θέματος. Δεν είμαι πειρατής. Δημοσιογράφος είμαι. Και δεν βρίσκομαι εδώ για το κακό σας. Το καλό σας θέλω. Βρίσκομαι εδώ με την ελπίδα να σας βοηθήσω να ανοίξετε μάτια και αφτιά στην πραγματικότητα. Παρακολουθώ το θέμα της πειρατείας από παιδάκι, από την εποχή που το δισκάδικο της γειτονιάς χρέωνε δύο δραχμές το κομμάτι στην πειρατική κασέτα. Από τότε έχουν περάσει πολλά, πάρα πολλά χρόνια. Και η μουσική δεν πέθανε. Και ούτε πρόκειται να πεθάνει. Αυτές που πεθαίνουν είναι οι δισκογραφικές εταιρείες. Και πεθαίνουν διότι πολύ απλά αρνούνται να αντιληφθούν το πνεύμα της εποχής. «The times they are-a-changin», έλεγε κάποτε ένα τραγούδι, από αυτά που πουλούσατε με μεγάλη επιτυχία. Από τότε έχουν περάσει 46 χρόνια. Και συνεχίζετε να το πουλάτε. Και έχετε την απαίτηση ο κόσμος να το αγοράζει. Ξανά και ξανά. Στα σούπερ μάρκετ τα ληγμένα τα πετάνε. Ή τα χαρίζουν. Ένα το κρατούμενο. Λέτε ότι η πειρατεία εξοντώνει όχι μόνο τις εταιρείες, αλλά και τους καλλιτέχνες. Ποιους καλλιτέχνες; Τους δεινόσαυρους του ροκ, της ραπ, του rnb, οι οποίοι έχουν αποκτήσει τόσα χρήματα που φτάνουν για να ζήσουν τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους και γενεές δεκατέσσερις; Που αρκεί μία συναυλία τους για να βγάλουν τόσα χρήματα που ένας σκληρά εργαζόμενος δεν βγάζει δουλεύοντας μια ολόκληρη ζωή; Δεν μεμψιμοιρώ. Μαγκιά τους και μπράβο τους που τα βγάζουν, τα αξίζουν και ιδρώνουν γι’ αυτά, αλλά να μην τους λυπόμαστε κιόλας. Και επειδή δεν τους λυπόμαστε, προβάλλετε ως το μεγάλο θύμα τον άσημο καλλιτέχνη, που βγάζει το πρώτο του δισκάκι και περιμένει να ζήσει από αυτό, αλλά ο κακός πειρατής –εγώ, εσύ, ο γείτονας, ο εχθρός βρίσκεται παντού– το ανεβάζει στο σκοτεινό και τρισάθλιο Internet (το οποίο, ως γνωστόν, μισεί τους καλλιτέχνες) και το δισκάκι δεν πουλάει. Και ο δυστυχής καλλιτέχνης πεθαίνει στην ψάθα. Μα, ούτως ή άλλως, και να πουλούσε το δισκάκι, ψίχουλα θα έπαιρνε ο καλλιτέχνης. Έχετε στήσει μια φαντεζί κρεατομηχανή, που όλα τα αλέθει. Δένετε τον κάθε νέο καλλιτέχνη (ταλαντούχο ή... λιγότερο ταλαντούχο) με ληστρικά συμβόλαια, πατάτε στην ανάγκη του, στον ενθουσιασμό του, στο ψώνιο του και του βγάζετε δίσκο. Μεγάλε, θα σε κάνουμε σταρ, του λέτε. Εσύ το σταριλίκι, εμείς τα λεφτά. Αλλά και οι καλλιτέχνες, άσημοι και διάσημοι, έχουνε πάψει προ πολλού να ενδιαφέρονται για την τέχνη. Για την κονόμα ενδιαφέρονται και για τη φήμη. (Εντάξει, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα.) Το παν είναι το σουξέ. Ένα διεθνές σουξέ αποφέρει τόσα χρήματα που δεν χρειάζεται καν να ξαναδουλέψει ο «καλλιτέχνης». Είναι δίκαιο αυτό; Γνωρίζω δεκάδες μουσικούς, πραγματικούς καλλιτέχνες, εργάτες της τέχνης, οι οποίοι μοχθούν καθημερινά για το μεροκάματο, είτε στο χώρο της τέχνης τους είτε σε παραπλήσιο. Να μη σας κουράζω. Οι βιομηχανίες μαζικής παραγωγής διασκέδασης (δισκογραφική, κινηματογραφική κ.λπ.) είχαν εδώ και πολλά χρόνια βολευτεί σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο και πλούτιζαν. Παράγω ένα προϊόν, το πακετάρω, το διαφημίζω και το μοσχοπουλάω. Ε, οι εποχές έχουν αλλάξει και το μοντέλο αυτό δεν παίζει. Η ληστρική σας εκμετάλλευση των προϊόντων που εμπορεύεστε τα έχει απαξιώσει στους καταναλωτές σας. Σας μιλάω για προϊόντα, διότι σαν τέτοια τα βλέπετε. Και τέτοια είναι, με εξαίρεση κάποιους καιρούς που πραγματικά ταλαντούχοι καλλιτέχνες σάς πρόσφεραν αριστουργήματα χωρίς ημερομηνία λήξης (τα οποία βέβαια για σας προϊόντα ήταν πάλι, μόνο που μπορούσατε να τα πουλάτε ξανά και ξανά).
Η ουσία είναι ότι με συνέδρια, δηλώσεις και κυνήγι μαγισσών δεν λύνετε το πρόβλημα. Ο κόσμος δεν είναι με το μέρος σας. Ναι, τον έχει βολέψει αυτό που εσείς ονομάζετε πειρατεία. (Το αστείο είναι ότι οι πραγματικοί πειρατές, το παραεμπόριο της πειρατικής κασέτας ή DVD, έχει πληγεί ακόμη περισσότερο από εσάς από το Internet.) Και τον έχει βολέψει διότι αρνείται να πληρώσει υπέρογκα ποσά για να αγοράσει ένα προϊόν με σύντομη ημερομηνία λήξης. Φτιάξτε καλύτερα προϊόντα, προϊόντα χωρίς ημερομηνία λήξης (όπως κάποτε), αμπαλάρετέ τα με προστιθέμενη αξία, τιμολογήστε τα σε πραγματικά προσιτή τιμή και, τέλος, ενστερνιστείτε τα νέα κανάλια και όρους διανομής που η τεχνολογία έχει –de facto– δημιουργήσει. Μπορείτε; Αν δεν μπορείτε, μπορούν σίγουρα κάποιοι άλλοι. Και θα το κάνουν, αφήνοντάς σας να βαυκαλίζεστε με το παρελθόν και να κυνηγάτε φαντάσματα. Ευχαριστώ.

Σημείωση. Αυτόν το μήνα δεν θα ασχοληθώ με τον Πρόεδρο (ένας είναι ο Πρόεδρος), διότι δήλωσε ότι θα στηρίξει την Ελλάδα στις δύσκολες στιγμές που περνά, οπότε δεν θέλω να τον τσατίσω και να μας αφήσει να καταστραφούμε ως κράτος...