19 Μαΐ 2010

Πού είναι τα Blu-ray;

Κυριακή πρωί λέω να κάνω λίγο διάδρομο για να κάψω τις θερμίδες που φορτώθηκα το Σάββατο. Πριν ανέβω, ρίχνω στην τηλεόραση που έχω απέναντι ένα στικάκι με μερικά αγαπημένα βιντεοκλίπ. Ξεκινάω δυνατά με αποσπάσματα από το Woodstock, με πρώτο τον Alvin Lee και το «I’m going home» – τα μεγαλύτερα γκάζια της ιστορίας. Με τα πρώτα μέτρα ξεπετάγεται ο μεγάλος μου γιος, οκτώ ετών και σε dt έχει ανοίξει τις ματάρες καρφωμένος στον γίγαντα με την κόκκινη ES-345. «Μπαμπά, τι ‘ναι αυτό;» και του εξηγώ, στη γλώσσα του, ότι αυτός είναι «ο πιο γρήγορος κιθαρίστας του κόσμου». Κάγκελο ο νέος. Τρέχει να φωνάξει τον αδελφό του, πέντε ετών, για να μοιραστούν το εύρημα. Κάγκελο κι αυτός. Φυσικά, μόλις τελειώνει το κομμάτι, με ένα στόμα και οι δύο «πάλι». Τους το βάζω άλλη μια φορά και μετά ακολουθούν Who και See Me Feel Me, Santana και Soul Sacrifice, ξανά και ξανά, μέχρι που τελειώνω το ημίωρο κοπάνημα στο διάδρομο και πάω για μπάνιο. Διαμαρτυρίες στο ακροατήριο, οπότε ψάχνω να βρω το DVD, να τους το δώσω να ξεχαρμανιάζονται μόνοι τους. Φευ, άδεια θήκη και πουθενά δισκάκι. Υποχρεωτικά μου κάνουν κατάσχεση στο στικάκι.
Στο ντους αρχίζω να σκέφτομαι ότι ντροπή μου, έχω μείνει πίσω, όλ’ αυτά, κι άλλα χίλια έπρεπε να τα είχα σε Blu-ray, να τα είχα ριπάρει και να τα είχα και στο σέρβερ για να τα βλέπουμε όλοι σε HD. Άμ’ έπος άμ’ έργον, μπαίνω στο Amazon Αγγλίας για να κάνω μια γενναία παραγγελία, τόσο σε μουσικά όσο και σε ταινίες. Δεν μπορεί, τώρα πια θα ΄χουν βγει όλα, λέω. Είχα διαβάσει και τις πρόσφατες μελέτες που λένε ότι ανεβαίνουν συνέχεια οι πωλήσεις Blu-ray παγκοσμίως, οπότε ήλπιζα να τα βρω όλα.
Ξεκίνησα το ψάξιμο με τα μουσικά, και βέβαια το Woodstock, που το βρήκα εύκολα. Από κει και πέρα όμως πίκρα. Το μόνο άλλο από τα αγαπημένα μου μουσικά DVD που βρήκα ήταν το «Rolling Stones At The Max» (κι αυτό U.S. import, δηλαδή δεν θα παίζει στα ευρωπαϊκά BD Player – ευτυχώς έχω ένα από τα πρώτα αμερικανικά). Στην κατηγορία Rock το amazon.co.uk έχει μόνο 88 τίτλους Blu-ray – και βέβαια λείπουν όλα τα καλά. Στην κατηγορία Pop&Dance μόνο 40 τίτλοι. Πάμε παρακάτω, κλασική μουσική. Όχι πίκρα, καραπίκρα. 160 τίτλοι, κι ούτε μία Ενάτη Συμφωνία! Πάμε τώρα όπερα. 126 τίτλοι. Πάμε μπαλέτο. 31 τίτλοι. Βάλτε τώρα ότι πάρα πολλά απ’ αυτά είναι σε αμερικανική έκδοση περιοχής 1, άρα δεν παίζουν σε ευρωπαϊκά μηχανάκια, και καταλήγουμε σε μια πραγματικά μεγάλη φτώχια.
Συνολικά, σε εκδόσεις περιοχής 2, όπου ανήκει η Ευρώπη, έχουμε περί τους 1.500 τίτλους Blu-ray, ενώ για Αμερική-Ιαπωνία το κοντέρ δείχνει γύρω στους 2.500 τίτλους. Κι αυτό για ένα φορμά που μετράει επτά χρόνια στην αγορά! Εντάξει, για τα πρώτα τρία τέσσερα χρόνια σερνόταν ο πόλεμος με το HD-DVD, αλλά και πάλι ο αριθμός των τίτλων είναι πολύ, μα πάρα πολύ μικρός. Τόσο, που απογοητεύτηκα. Τελικά, παράγγειλα καμιά εικοσαριά δισκάκια και τα παράτησα. Ραντεβού του χρόνου για αγορές-σκούπα.
Τι μπορεί να φταίει; Πολλοί παράγοντες, αλλά κυρίως ένας: Οι εταιρείες των μηχανημάτων, που, θέλοντας να αποκομίσουν μεγαλύτερα κέρδη, κράτησαν πολύ, μα πάρα πολύ υψηλή την τιμή των μηχανών. Δεν είναι δύσκολο να την πατήσεις, βέβαια. Έρχεται ένας οικονομικός και σου λέει ότι, αν οι τιμές των DVD Player ήταν κατά 50 ευρώ υψηλότερες, θα είχες τόσα παραπάνω εκατομμύρια σε κέρδη, οπότε, σου λέει, στο Blu-ray να συνεννοηθούμε όλοι, να κρατήσουμε τις τιμές πιο ψηλά. Έλα όμως που όλα τα νούμερα είναι αλληλένδετα – πολλαπλασιασμοί που αλλάζουμε μόνο την τιμή και τίποτε άλλο είναι για κορόιδα! Ναι, νέα τεχνολογία, αποσβέσεις, έξοδα – όλα κατανοητά, αλλά η εναλλακτική των χαμηλών κερδών δεν είναι μόνο τα υψηλά κέρδη. Είναι και οι ζημιές, όταν έχεις όλες τις επενδύσεις και κάθονται ελλείψει πελατείας. Για να είμαστε δίκαιοι, το Blu-ray ήταν και λίγο άτυχο, μια και του έλαχε η μεγαλύτερη μεταπολεμική οικονομική κρίση. Ωστόσο, από την άλλη, το DVD ήταν ανοικτό σύστημα, ενώ το Blu-ray το κράτησαν κλειστό και ιδιόκτητο και με πολύ μεγαλύτερα δικαιώματα επιδιώκοντας τα κέρδη. Ακόμη και στην παραγωγή δίσκων τα δικαιώματα που ζητούν οι κάτοχοι της πατέντας είναι περισσότερα από το βιομηχανικό κόστος του DVD!
Σε όλ’ αυτά, βάλτε το σενάριο με το Blu-ray Player να στοιχίζει 20% πάνω από το DVD Player στα πρώτα χρόνια και 5% στα επόμενα. Ποιος θα έπαιρνε DVD Player; Τότε δεν πουλούσαν πολύ περισσότερα δισκάκια; Σήμερα, βέβαια, σε αυτό το επίπεδο τιμών είμαστε. Οπότε μπορεί και να δούμε περισσότερες εκδόσεις τίτλων. Ραντεβού του χρόνου, λοιπόν…

Η απόλυτη ταινία 3D στο απόλυτο Blu-ray 2D

Αν η εμπειρία της θέασης του «Avatar», σε τρισδιάστατη προβολή στον κινηματογράφο, αποτέλεσε ένα μοναδικό βίωμα, τότε η απόλαυση της ταινίας από το 2D Blu-ray, σε έναν κορυφαίο προβολέα 1080p, αποτέλεσε μια ακόμα πιο μαγευτική εμπειρία. Δίχως να μπορώ να ισχυριστώ ότι στον κινηματογράφο (και στο σύστημα της RealD και στο σύστημα της Dolby) μου έλειψαν ευκρίνεια, καθαρότητα ή χρωματικός πλούτος, πρέπει να τονίσω ότι στο Blu-ray του «Avatar» αντίκρισα λεπτομέρειες που στο σινεμά πραγματικά πέρασαν απαρατήρητες. Η συγκλονιστική ευκρίνεια, λεπτομέρεια και καθαρότητα της εικόνας, σε βαθμό που να μπορώ να μετρήσω ένα ένα τα φυλλαράκια στα λογιών λογιών φυτά της πλούσιας πανίδας της Πανδώρας, αλλά και τους πόρους στο δέρμα των «ψηφιακών» πρωταγωνιστών, είναι ομολογουμένως ασύλληπτη. Παρότι στο Blu-ray απουσιάζει η τρίτη διάσταση, της κινηματογραφικής προβολής 3D (η έκδοση του «Avatar» σε Blu-ray 3D θα κυκλοφορήσει λογικά στις αρχές του 2011), η καθαρότητα της εικόνας, ο πλούτος της χρωματικής παλέτας, η ευκρίνεια ακόμα και στις πλέον απαιτητικές σκηνές, και κυρίως το γράψιμο στα σκοτεινά πλάνα, είναι μακράν καλύτερα από ό,τι είδαμε στον κινηματογράφο. Έτσι μπορέσαμε να εκτιμήσουμε, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό –και να βγάλουμε για ακόμα μια φορά το καπέλο στον James Cameron, και στους ψηφιακούς μάγους της Weta Digital-, την τελειότητα και την απόλυτη αληθοφάνεια και πειστικότητα των ψηφιακών εφέ, τόσο ως προς τους ψηφιακούς Navi του πλανήτη Πανδώρα όσο και ως προς τη χλωρίδα και την πανίδα του πανέμορφου πλανήτη. Αυτό όμως που πραγματικά κόβει την ανάσα είναι η αίσθηση του βάθους, η στερεοσκοπική προβολή επιμέρους αντικειμένων, οχημάτων και ηθοποιών, σε βαθμό που να νομίζουμε ότι έχουμε φορέσει τα ειδικά γυαλιά και παρακολουθούμε κανονική προβολή 3D. Η μεταφορά του ψηφιακού υλικού της ταινίας στο δίσκο Blu-ray έχει πραγματοποιηθεί με το μέγιστο δυνατό bitrate, και δεν έχει περισσέψει χώρος όχι για έξτρα, αλλά ούτε για περίπλοκα μενού. Έτσι, το bitrate χτυπάει διαρκώς κόκκινο (40Mbps) και τα αρχεία m2ts και mkv που φτιάξαμε από αυτό γονάτισαν ακόμα και τα πλέον καλοεξοπλισμένα HD Media Player. Δεν έλειψαν βέβαια και τα παρατράγουδα, ως προς την έκδοση του Blu-ray του «Avatar», καθώς τα πολύ «φρέσκα» κλειδιά, που χρησιμοποιήθηκαν στο authoring, έκαναν πολλά Blu-ray Player, με παλαιότερο firmware, να αρνούνται να παίξουν το δισκάκι. Κάποιες εταιρείες έσπευσαν αμέσως να εκδώσουν την απαραίτητη αναβάθμιση firmware, ενώ –ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις– κάποια άλλα Blu-ray Player έμειναν με το «Avatar» ανά χείρας, καθώς δεν υπάρχει ακόμα η απαραίτητη αναβάθμιση, που θα λύσει το πρόβλημα αυτής της συμβατότητας. Ευτυχώς που το μεγαλύτερο ποσοστό της εγκατεστημένης βάσης, Blu-ray Player, αποτελείται από το Sony PlayStation 3, το οποίο λόγω των διαρκών αναβαθμίσεων firmware έπαιξε δίχως πρόβλημα το Blu-ray του «Avatar». Εξάλλου, το Blu-ray του «Avatar» έσπασε κάθε ρεκόρ πωλήσεων και αποτελεί αυτή τη στιγμή το νούμερο ένα τίτλο σε πωλήσεις στην ιστορία του φορμά. Το Blu-ray πούλησε τρία εκατομμύρια κομμάτια, σε τρεις μόλις μέρες, ενώ ο προηγούμενος τίτλος Blu-ray, που βρισκόταν στο νούμερο ένα, το «The Dark Knight», είχε πουλήσει 2,5 εκατομμύρια αντίτυπα σε ένα χρόνο! Μέχρι στιγμής η ταινία έχει πουλήσει λοιπόν 6,7 εκατομμύρια αντίτυπα (DVD και Blu-ray). Όσο για την ποιότητα εικόνας και ήχου, του Blu-ray του «Avatar», οφείλουμε να τονίσουμε ότι το θεωρούμε το πλέον απαιτητικό και απόλυτο υλικό αναφοράς. Κατ’ αρχάς, λόγω του αστρονομικού bitrate, που θα γονατίσει όλα τα HD Media Player, και τα προγράμματα επεξεργασίας και αναπαραγωγής αρχείων m2ts και mkv. Κατά δεύτερο λόγο, γιατί η απόλυτη καθαρότητα της ψηφιακής εικόνας, όπου απουσιάζει ακόμα και ο παραμικρός θόρυβος, κόκκος ή τεχνούργημα, του συμβατικού φιλμ, αλλά και των συμβατικών ψηφιακών γυρισμάτων, σημαίνει ότι όποιο τεχνούργημα εμφανιστεί πλέον οφείλεται στην πηγή και στην προβολική συσκευή μας και όχι στο υλικό αυτό καθυατό. Ε ρε δοκιμές σε software και hardware, που έχουμε να κάνουμε με το δισκάκι Blu-ray του «Avatar», αλλά και με τα ριπαρισμένα αρχεία! Ήδη μελετάμε εξονυχιστικά την ταινία για να ανακαλύψουμε τις ιδανικές σκηνές αναφοράς.

Το HDMI 1.4 στρίβει στη γωνία
Ως προς το θέμα των συσκευών που υποστηρίζουν την οικιακή προβολή 3D νομίζω ότι τα πράγματα έγιναν εμπορικά κάπως ανάποδα. Αντί δηλαδή να έρθουν πρώτα τα δισκάκια Blu-ray 3D για να έχουμε υλικό να δούμε, και οι ενισχυτές και τα καλώδια HDMI 1.4, για να καλωδιωθούμε και μετά να περιμένουμε τα προβολικά 3D, έγινε το ανάποδο. Ήρθαν οι 3D τηλεοράσεις (αρχικά της Samsung και μετά της Panasonic, ενώ αναμένονται LG, Sony, Toshiba, Philips) και τα 3D Blu-ray Player, και δεν έχουμε δίσκους να δούμε 3D, ούτε ενισχυτές να συνδέσουμε το σύστημα, και να πάρουμε από την πηγή, σωστά τον ήχο και την εικόνα της ταινίας 3D. Βλέπετε το μέγιστο διαθέσιμο bandwidth του HDMI 1.3 επαρκεί μόνον για να περάσει η εικόνα 3D αλλά όχι και ο ήχος HD της ταινίας. Έτσι είτε θα πάρουμε απλό ήχο DTS/DD από την οπτική έξοδο της συσκευής (εάν αυτό υποστηρίζεται από το μηχάνημα), είτε θα περιμένουμε να αναβαθμιστούμε με έναν φρέσκο ενισχυτή Audio Video με θύρες HDMI 1.4. Που είναι όμως οι ενισχυτές με HDMI 1.4; Ευτυχώς για τους early adopters της οικιακής προβολής 3D, όλες οι εταιρείες έχουν ουσιαστικά τα μοντέλα τος έτοιμα ή «ψιλοέτοιμα», και από τον ερχόμενο Ιούνιο και Ιούλιο θα αρχίσουν να τα διαθέτουν στην Αμερικάνικη και την Ευρωπαική αγορά. Η Denon έχει ήδη ανακοινώσει ότι όλη της η γκάμα (ακόμα και τα πιο προσιτά μοντέλα), θα έχουν πλέον HDMI 1.4, ενώ η φρέσκια φουρνιά ενισχυτών αναμένεται στη χώρα μας περί τον Ιούλιο. Τα μοντέλα της Onkyo επίσης θα καταφτάσουν σύντομα στην χώρα μας, καθώς η Onkyo ήταν η πρώτη εταιρεία που ανακοίνωσε ενισχυτές με HDMI 1.4. Δεν έχει διευκρινιστεί όμως ακόμα εάν όλα τα νέα μοντέλα της εταιρείας (ή μόνον τα κορυφαία) θα έχουν HDMI 1.4. Η Panasonic ανακοίνωσε με τη σειρά της δύο SoundBars με συνδεσιμότητα HDMI 1.4, καθώς η εταιρεία έχει από καιρό πάψει να παρουσιάζει μοντέλα ενισχυτών Audio Video. Η Pioneer θα λανσάρει τον ερχόμενο Ιούνιο με Ιούλιο πέντε νέα μοντέλα ενισχυτών Audio Video με θύρες HDMI (για την Αμερικάνικη αγορά αναφέρεται ένα εύρος τιμών από 229 έως 749 δολάρια, ενώ η Samsung (πού ήδη διαθέτει στην αγορά το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα Home Cinema 3D), θα λανσάρει σύντομα και τρεις ενισχυτές Audio Video με HDMi 1.4. Η Sony θα παρουσιάσει μια ευρύτατη γκάμα συσκευών με συνδεσιμότητα HDMI 1.4, ήτοι δύο Soundbars, ένα ολοκληρωμένο σύστημα Home Cinema, και βέβαια πλήρη γκάμα ενισχυτών Audio Video. Τελος, η Yamaha θα έχει και αυτή στη γκάμα της ολοκληρωμένα συστήματα receiver και ενισχυτές Audio Video HDMI 1.4, ωστόσο και στην περίπτωση αυτή, δεν γνωρίζουμε ακόμα εάν όλα τα μοντέλα ενισχυτών, ή μόνον τα ακριβά, θα εξοπλιστούν με HDMI 1.4. Λογικά (για να υπολογίσουμε και τις συνήθεις καθυστερήσεις) όλο αυτό το «τσουνάμι» ενισχυτών Audio Video με συνδεσιμότητα HDMI 1.4 θα καταφτάσει στη χώρα μας έως τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, οπότε όσοι πιστοί προσέλθετε. Άντε να δούμε πότε θα έχουμε και δισκάκια Blu-ray 3D, γιατί ακόμα τα δείγματα που συνοδεύουν τα Player και τις τηλεοράσεις χαζεύουμε...

ΕΙΡΗΝΗ ΗΜΙΝ

Ο πόλεμος δεν ωφέλησε κανένα. Ο αλληλοσεβασμός και η τήρηση των ορίων ελευθερίας ορίζουν μια κοινωνία ισορροπημένη και ειρηνική. Ναι, δεν είναι αστείο, τα παραπάνω ανήκουν σε Δελτίο Τύπου της ΑΕΠΙ – απάντηση σε όσα ακολούθησαν το κλείσιμο του gamato.info. (Παρεμπιπτόντως, έχει ανοίξει το gamato.me, το οποίο φιλοδοξεί να αντικαταστήσει τον εκλιπόντα.) Λέτε να άρχισε η αφύπνιση του θηρίου; Μπα, αν διαβάσει κανείς ολόκληρη την ανακοίνωση της ΑΕΠΙ, θα διαπιστώσει με θλίψη ότι τον αλληλοσεβασμό και τα όρια ελευθερίας που ευαγγελίζεται τα αντιλαμβάνονται μονομερώς στην ΑΕΠΙ. Η ειρήνη που ζητά (καθώς την καθημερινότητα του 21ου αιώνα την αντιλαμβάνεται ως πόλεμο) είναι σύμφωνα με τους δικούς της όρους. Η «ειρήνη» που ζητά είναι αυτή που προσπαθεί να επιβάλει η βιομηχανία μουσικής, εξαπολύοντας ορδές δικηγόρων εναντίον ανυπεράσπιστων μαμάδων, που ο γιόκας τους κατέβασε δυο τρία τραγούδια στον υπολογιστή του. Είναι η «ειρήνη» που προσπαθούν να επιτύχουν πιέζοντας με κάθε τρόπο τις κυβερνήσεις, για να περάσουν νόμους που θα επεκτείνουν χρονικά την ισχύ των πνευματικών δικαιωμάτων και θα αποκεφαλίζουν όποιον τολμά να τα «παραβιάσει». Εμείς, οι απλοί πολίτες, δεν θεωρούμε ότι γίνεται κανένας πόλεμος. Για τον κοινό άνθρωπο απλά έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο ακούει μουσική. Κάποτε οι προπαππούδες μας άκουγαν μουσική μόνο ζωντανά. Μετά από γραμμόφωνο και ραδιόφωνο. Σήμερα ακούμε από αρχεία MP3. Ε, και τι έγινε; Η τεχνολογία προχωρά. Και ο απλός κόσμος προσαρμόζεται. Και, όπως επανειλημμένα έχουμε πει σε αυτή τη στήλη, όποιος δεν προσαρμόζεται πεθαίνει. Και αυτό συμβαίνει στη μουσική βιομηχανία. Συνεχώς συρρικνώνεται και αργοπεθαίνει, αρνούμενη να δεχτεί ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει. Προσπαθεί με μέσα θεμιτά και αθέμιτα να επιβάλει τους δικούς της όρους, τη δική της «ειρήνη». Επί ματαίω.

ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΥΚΟΛΟ ΚΕΡΔΟΣ
Δεν είμαστε εναντίον των πνευματικών δικαιωμάτων. Είμαστε εναντίον της υπερβολής. Φυσικά και πρέπει να ζήσουν οι πνευματικοί δημιουργοί. Το ότι επιλέγουν να ζήσουν πουλώντας τα πνευματικά τους τέκνα, δικαίωμά τους είναι. Όπως η πόρνη πουλάει το κορμί της, αυτοί πουλάνε το πνεύμα τους. Δικαίωμά τους και επιλογή τους. Όμως, το να προσδοκούν να πλουτίσουν με ένα τραγουδάκι και να διάγουν βίους προκλητικά πολυτελείς, αυτοί και τρεις γενιές απογόνων τους, ε μάλλον παραπάει. Σε μια ιδανική κοινωνία οι πνευματικές δημιουργίες δεν είναι προϊόντα προς πώληση και γρήγορο πλουτισμό. Είναι πολιτιστικά αγαθά για όλη τη κοινωνία. Φυσικά και πρέπει να αμείβεται ο δημιουργός για τον κόπο του, με ένα ποσό μως που δεν θα προκαλεί το κοινό περί δικαίου αίσθημα. Φυσικά και πρέπει να αμείβονται και οι έμποροι που έχουν αναλάβει την πώληση των πνευματικών προϊόντων. Όχι όμως να θησαυρίζουν εις βάρος των πελατών τους και κυρίως των καλλιτεχνών που πουλάνε. Το νόμιμο εμπορικό κέρδος δεν τους αρκεί; Στον ρου της ιστορίας οι πραγματικοί καλλιτέχνες, οι πραγματικοί πνευματικοί δημιουργοί, πέθαναν στην ψάθα στις περισσότερες περιπτώσεις. Προς Θεού, σε καμία περίπτωση δεν ζητάμε να συμβεί το ίδιο και στους δημιουργούς του σήμερα. Σε έναν υγιή άνθρωπο νομίζω ότι το να ζει αξιοπρεπώς του αρκεί. Όμως, στην εποχή μας αυτό φαίνεται να μην ισχύει. Όλοι θέλουμε να γίνουμε πλούσιοι και διάσημοι, γρήγορα και χωρίς κόπο. Δεν είναι τυχαίο που πάρα πολλά παιδιά θέλουν να γίνουν «καλλιτέχνες» όχι από εσωτερική ανάγκη, αλλά για να τα κονομήσουν.

ΟΙ ΧΑΡΑΤΖΗΔΕΣ
Η ΑΕΠΙ είναι μια καθαρά κερδοσκοπική εταιρεία που δημιουργήθηκε για να συλλέγει το αντίτιμο των πνευματικών δικαιωμάτων, που ανήκουν στους δημιουργούς με τους οποίους έχει σύμβαση. Εισπράκτορας δηλαδή – μαζεύει το χρήμα και στη συνέχεια το μοιράζει στους «δικαιούχους», δηλαδή σε όσους έχουν συνάψει σύμβαση μαζί της, μεταβιβάζοντάς της το δικαίωμα είσπραξης. Και έχουν ξαμοληθεί οι εισπράκτορες της ΑΕΠΙ και εισπράττουν από παντού. Σύμφωνα με το νόμο, κάθε φορά που ακούγεται ένα τραγούδι δημοσίως, πρέπει να καταβάλλεται το κατιτίς για πνευματικά δικαιώματα αυτού που ακούστηκε. Τι σημαίνει αυτό; Ότι για κάθε τραγούδι που παίζει στο τρανζιστοράκι στο καφενείο εκεί στο εγκαταλειμμένο χωριό των πέντε γερόντων κάπου στα ελληνοαλβανικά σύνορα πρέπει ο καφετζής να αποδίδει στην ΑΕΠΙ πνευματικά δικαιώματα! Και όχι μόνο. Εκτός των πνευματικών δικαιωμάτων (τα οποία κατέχουν οι πνευματικοί δημιουργοί), υπάρχουν και τα λεγόμενα συγγενικά δικαιώματα, τα οποία απαιτούν οι ερμηνευτές. Φυσικά και γι’ αυτά υπάρχουν οι εντεταλμένοι φοροεισπράκτορες. Είναι σαν να λέμε ότι κάθε φορά που πηγαίνω να ανακουφιστώ σε δημόσιο ουρητήριο θα πρέπει να καταβάλω τον οβολό μου στον αρχιτέκτονα και στον πολιτικό μηχανικό που σχεδίασαν το ουρητήριο ως κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων, καθώς και στον εργολάβο και στους χτίστες που το έχτισαν ως κατόχους των συγγενικών δικαιωμάτων. Όμως, δεν είναι μόνο το γεγονός ότι οι διάφοροι πνευματικοί νταβατζήδες έχουν περάσει νόμους για να τα παίρνουν από παντού. Πολλά παράπονα ακούγονται για το πόσο δίκαια διανέμουν τα λάφυρα. Στα χαρτιά ο κάθε καλλιτέχνης παίρνει το χρήμα αναλογικά – όσο πιο πολλές φορές έχουν παιχτεί δημοσίως τραγούδια του τόσο περισσότερα χρήματα παίρνει. Και, άντε στα ραδιόφωνα, υπάρχει μηχανισμός της ΑΕΠΙ που ακούει όλα τα ραδιόφωνα (και της περιφέρειας;), καταγράφοντας κάθε τραγούδι, ώστε να είναι δίκαιη η μοιρασιά. Όμως, ποιος καταγράφει τι έπαιξε το κασετόφωνο του καφετζή στο ακριτικό χωρίο που αναφέραμε πιο πάνω; Υποθέτουμε πως μοιράζει τα χρήματα στο περίπου, κρατώντας βέβαια και ένα κομμάτι για τον κόπο της. Έχοντας δε και το καρπούζι και το μαχαίρι, μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Να κρατήσει όσα θέλει και να δώσει όσα θέλει σε όποιους θέλει. Δεν λέμε ότι το κάνει. Λέμε ότι μπορεί εύκολα να το κάνει από τη στιγμή που δύσκολα ελέγχεται. (Είναι σαν αυτό που λέμε ότι ΔΕΝ είναι όλοι οι πολιτικοί κλέφτες.) Εν κατακλείδι: Σε ένα (όχι και τόσο) φανταστικό κράτος, όπου η φορολογία είναι άδικη και δυσβάσταχτη, ενώ τα οφέλη της δεν τα καρπώνεται ο λαός αλλά οι λίγοι οι οποίοι πλουτίζουν ασύστολα, εις βάρος του λαού, φταίει ο λαός που προσπαθεί να φοροδιαφύγει; Αντίστοιχα, σε μια αγορά που, αν μπορούσαν, θα σου χρέωναν και τον αέρα που αναπνέεις (μη βάζεις ιδέες, μη βάζεις ιδέες), που σου χρέωναν το ίδιο πνευματικό αγαθό ξανά και ξανά, αλλάζοντας μόνο τη συσκευασία, δεν αισθάνεσαι τουλάχιστον... βλάκας; Ε, λοιπόν, δοθείσης της ευκαιρίας δεν θα «πνευματοεισφοροδιαφύγεις»; Αυτό ακριβώς κάνουν εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο που κατεβάζουν «παράνομα» αρχεία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΑΕΠΙ για το gamato.gr, καταγράφηκαν «155.000.000 παράνομες καταφορτώσεις, (το 2008) και 155.000.000 παραβιάσεις της ατομικής/πνευματικής ιδιοκτησίας κάποιων συνανθρώπων μας, που συνεπάγονται απώλειες αμοιβών, μισθών, κοινωνικών εισφορών, φόρων στο κράτος. Κάποιοι θα γελάσουν». Φυσικά και θα γελάσουμε. Διότι γνωρίζουν και οι κότες ότι από τα αρχεία που κατεβάζουμε τελικά ακούμε ελάχιστα και συνήθως ό,τι μας αρέσει από αυτά το αγοράζουμε. Αν μάλιστα η τιμή τους ήταν λογική, και γνωρίζαμε ότι τα κέρδη θα επενδύονταν σε νέους ταλαντούχους καλλιτέχνες, θα τα αγοράζαμε όλα (όχι όλα όσα κατεβάζουμε και πετάμε, αλλά αυτά που κατεβάζουμε και κρατάμε). Αντί, λοιπόν, να δαιμονοποιούν το Internet και να του κατονομάζουν όλα τα κακά της μοίρας τους, θα έπρεπε να το ευχαριστούν για τη δωρεάν διαφήμιση που κάνει στα προϊόντα τους και να ψάξουν αλλού να βρουν τις αιτίες για τα χάλια τους. Το θέμα έχει λήξει. Στις αρχές του 21ου αιώνα το κανάλι διανομής της μουσικής είναι το Internet. Τα ασημί δισκάκια είναι καλά για σουβέρ ή δώρα από τις εφημερίδες. Ας σταματήσουν, λοιπόν, τον (μονομερή όπως είπαμε) πόλεμο προς το Διαδίκτυο και ας βρουν έναν τρόπο να εκμεταλλευτούν (δίκαια και τίμια) την δυναμική του. Προς όφελος δικό τους, προς όφελος του κοινού τους. Προς όφελος όλων μας.

H μαγεία της μετατροπής 2D σε 3D – πως γίνεται

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το περιεχόμενο 3D ασκεί μεγάλη γοητεία στους θεατές του. Το συμπέρασμα αυτό δεν βγαίνει μόνο μέσα από τα δικά σας τηλεφωνήματα. To λένε και τα γκάλοπ: Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε η Toshiba, προκειμένου να πάρει την απόφαση να παρουσιάσει τη CELL TV στην Ευρώπη, το 64% του πληθυσμού εκδηλώνει ενδιαφέρον να παρακολουθεί ταινίες 3D στο σπίτι. Αν μάλιστα το κοινό έχει παρακολουθήσει έστω και μία ταινία 3D στον κινηματογράφο, τότε το ποσοστό αγγίζει το 76%! Είναι προφανές ότι σε αυτό το ενδιαφέρον ποντάρουν οι εταιρείες – και καλά κάνουν. Από τη στιγμή που οι τιμές των συσκευών, από ό,τι φαίνεται έως τώρα, είναι λογικές, ο μόνος λόγος που μπορεί να αποτρέψει κάποιον από το να επενδύσει σε μία τέτοια συσκευή είναι η έλλειψη περιεχομένου. Σε μια προσπάθεια να υπερβούν το σκόπελο, οι εταιρείες σκαρφίστηκαν τη μετατροπή από 2D σε 3D, προκειμένου να βλέπουμε κάθε υλικό σε τρεις διαστάσεις. Ήμουν από τους πλέον επιφυλακτικούς της μετατροπής του περιεχομένου σε 3D, μέχρι που είδα τι μπορεί να κάνει η Samsung UE46C8000XW. Η γοητεία να βλέπεις τις δικές σου εικόνες και βίντεο σε 3D είναι μεγάλη. Όσο για τη μετατροπή; Είναι θέμα υπολογισμών. Ένας έξυπνος αλγόριθμος μπορεί να «καταλάβει» και να μιμηθεί αυτό που κάνει μία στερεοσκοπική κάμερα κατά τη λήψη. Ας δούμε πώς.

Στα άδυτα της μετατροπής 2D σε 3D
Κατά τη λήψη 3D, μία στερεοσκοπική κάμερα εστιάζει σε ένα σημείο στην εικόνα, το οποίο εμπεριέχει και το μικρότερο σφάλμα παράλλαξης σε σχέση με τα σημεία γύρω του. Αυτό συμβαίνει, γιατί στο συγκεκριμένο σημείο εστίασης συγκλίνουν οι φακοί της μηχανής. Αν ένας αλγόριθμος βρει σε ποιο σημείο του κάδρου είναι το σημείο του ενδιαφέροντος και ποια σημεία είναι πιο μακριά και πιο κοντά, τότε είναι σχετικά εύκολο να εφαρμόσει εκ των υστέρων το σφάλμα παράλλαξης «διπλασιάζοντας» την εικόνα. Το δύσκολο είναι να εντοπίσει, ανάμεσα στα 2,1 Mpixel που διαθέτει ένα frame υψηλής ευκρίνειας, ποια είναι πράγματι ενδιαφέροντα από στερεοσκοπική άποψη. Τις πληροφορίες που παραθέτω τις άντλησα από κατ’ ιδίαν συνομιλία με τον κ. Marcel Gonska, υπεύθυνος του Toshiba Hollywood Project, στο press event της εταιρείας στη Βαρκελώνη, για το οποίο μπορείτε να διαβάσετε στο τρέχον τεύχος. Καθότι οι πληροφορίες από ένα σημείο και μετά είναι απόρρητες, όπως καταλαβαίνετε, θα παραθέσω εδώ μόνο τις γενικές κατευθύνσεις του συστήματος μετατροπής 2D σε 3D που έχει αναπτύξει η Toshiba και το οποίο θα ενσωματώνεται στην επερχόμενη CELL TV. Για να εντοπίσει ο επεξεργαστής της CELL TV το σημείο ενδιαφέροντος σε ένα frame, προσπαθεί να εντοπίσει το σημείο net στο οποίο έχει εστιάσει η κάμερα 2D. Αυτό είναι το σημείο ενδιαφέροντος, αλλά δεν παρέχει πληροφορία για το αν είναι πιο κοντά ή πιο μακριά από άλλα στην εικόνα. Για να «καταλάβει» ο επεξεργαστής τι είναι πιο κοντά, προχωρά σε περαιτέρω ανάλυση, σε ανάλυση χρώματος. Αλλά ακόμη και σε αυτή την περίπτωση υπάρχει η πιθανότητα λάθους. Γι’ αυτόν το λόγο ο επεξεργαστής προχωρά και σε μία τρίτη ανάλυση του σήματος, η οποία είναι προσαρμοσμένη στο περιεχόμενο – pixel adaptive. Αυτό είναι και το πιο δύσκολο μέρος της ανάλυσης, καθώς πρέπει να γίνει πολύ μεγάλος αριθμός μαθηματικών πράξεων. Καθώς μιλάμε για κινούμενη εικόνα, ο χρόνος που έχει στη διάθεση του ο επεξεργαστής για να εκτελέσει όλες τις παραπάνω εντολές για κάθε frame είναι ελάχιστος – 1/50 του δευτερολέπτου για σήμα 50Hz και 1/200 του δευτερολέπτου, αν εφαρμόζεται κάποια τεχνική frame interpolation με τετραπλασιασμό των καρέ. Όπως καταλαβαίνετε, η κινούμενη εικόνα 2D είναι η πλέον δύσκολη να μετατραπεί σε 3D. Μάλιστα, όσο πιο έντονη είναι η κίνηση τόσο πιο δύσκολο είναι για τον επεξεργαστή να εφαρμόσει με επιτυχία εκ των υστέρων το επιθυμητό σφάλμα παράλλαξης στην εικόνα, όπως δηλαδή συμβαίνει με την ομαλή απόδοση της κίνησης σε υλικό 2D σήμερα, μόνο που στο 3D τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα και απαιτητικά σε επεξεργαστική ισχύ. Από τα παραπάνω μπορεί να γίνει κατανοητός ο λόγος που η Toshiba επέλεξε τον επεξεργαστή CELL Broadband Engine, τον ίδιο που χρησιμοποιεί το Playstation 3, για να παρουσιάσει το δικό της σύστημα μετατροπής σε 3D. Από ό,τι φαίνεται, το στρατόπεδο του Blu-ray έκανε ό,τι μπορούσε για να βγάλει την Toshiba εκτός μάχης... για να τη βρει πάλι μπροστά του στο 3D! Πέρα όμως από την όποια νέα κόντρα προκύψει, το ευχάριστο για εμάς είναι ότι οι εξελίξεις οδηγούν σε καλύτερες επιδόσεις 3D, για κάθε υλικό που έχουμε ήδη στα χέρια μας, πριν ακόμη εμφανιστούν οι πρώτες τρισδιάστατες βιντεοκάμερες και φωτογραφικές, και πριν γεμίσουν τα ράφια με δίσκους Blu-ray 3D.