AVATAR: Η ΜΕΡΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΕ Ο ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Η κινηματογράφος γύρισε σελίδα εικαστικά και τεχνολογικά, και η επόμενη του μέρα είναι τρισδιάστατη και παντελώς απελευθερωμένη από τους όποιους δημιουργικούς και τεχνολογικούς περιορισμούς αντιμετώπιζε έως σήμερα. Υπεύθυνος για τη ριζική αυτή αλλαγή, είναι ο James Cameron, του οποίου το αστείρευτο ταλέντο και το άνευ περιορισμών όραμα, οδήγησαν στο -κλασσικό πλέον, για την ιστορία της έβδομης τέχνης- Avatar.
Ο μεγάλο σκηνοθέτης χρειάστηκε να περιμένει πάνω από 15 χρόνια για να κάνει το όνειρο του πραγματικότητα. Μετά τον Τιτανικό, με τα περισότερα βραβεία Oscar στην ιστορία του κινηματογράφου (11, μαζί με το Ben Hur) και τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην ιστορία της 7ης τέχνης, ο James Cameron εξαφανίστηκε επί μια δεκαετία από τα δρώμενα. Μοναδικές του δημιουργίες τα ντοκυμανταίρ Ghost of the Abyss και Aliens of the Deep που γυρίστηκαν σε 3D. Για να κατανοήσουμε βέβαια το αστείρευτο ταλέντο και το ασύλληπτο όραμα του James Cameron, θα πρέπει να αναφέρουμε μερικά σημαντικά βιογραφικά στοιχεία για τον μεγάλο σκηνοθέτη του Hollywood. Στα 14 του χρόνια παρακολούθησε συγκλονισμένος το 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος, σπάζοντας το κεφάλι του, για να καταλάβει πως είχαν δημιουργηθεί τα απαράμιλλα ρεαλιστικά οπτικά εφέ της ταινίας. Τότε βέβαια δεν ήξερε ότι ο γκουρού Στάνλει Κιούμπρικ πάντοτε εκτός από σκηνοθέτης και σεναριογράφος των ταινιών του, ήταν και επικεφαλής της ομάδας οπτικών εφέ, τα οποία και τύπωνε με άκρως πρωτοποριακούς -για την εποχή- τρόπους απευθείας στο 70mm φίλμ. 26 χρόνια μετά, σε μια ιδιωτική προβολή του True Lies προς τον Στάνλει Κιούμπρικ, ο James Cameron ανταπέδωσε τη χάρη στον μεγάλο δάσκαλο, παρουσιάζοντας του μια ταινία με ασύλληπτα οπτικά εφέ, τα οποία αυτή τη φορά ο Κιούμπρικ έσπαγε το κεφάλι του για να καταλάβει πως είχαν δημιουργηθεί και έμοιαζαν τόσο αληθινά. Ως έφηβος ο James Cameron διάβαζε ένα βιβλίο επιστημονικής φαντασίας μέρα παρά μέρα (ακόμα και κατά την ώρα των σχολικών του μαθημάτων). Στα 16 του χρόνια αποφάσισε δε, ότι επειδή δεν μπορεί να ταξιδέψει στο διάστημα (ο Καναδάς όπου γεννήθηκε δεν διέθετε κάποιο διαστημικό πρόγραμμα), θα εξερευνήσει το βυθό της θάλασσας. 35 χρόνια μετά γύρισε το Aliens of the Deep, φιλμάροντας πλάσματα που -λόγω των ακραίων συνθηκών θερμοκρασιας και έλλειψης φωτός- θεωρούνται από τους εξωβιολόγους αντίστοιχα με αυτά που θα συναντήσουμε σε εξωγήινους κόσμους. Από αυτήν του την εμπειρία κέρδισε τη θέση στο advisory council της NASA, όπως επίσης και την πρόσβαση σε απόρηττα έγγραφα της αμερικάνικου διαστημικού προγράμματος. Μάλιστα ο James Cameron παρολίγο να ταξιδέψει στο διάστημα στο διαστημικό σταθμό Σογιοόυζ, αλλά η αποστολή ακυρώθηκε λόγω της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου. Η αρχική ιδέα λοιπόν για το Avatar γεννήθηκε στο μυαλό του μεγάλου δημιουργού -δάσκαλου, φιλόσοφου και ποιητή όπως τον χαρακτήρισαν πρόσφατα ακόμα και οι πλέον δύστροποι κριτικοί κινηματογράφου- γύρω στο 1990. Ωστόσο οι αρχικοί υπολογισμοί του budget ανέφεραν ως κόστος τα 400 εκ. δολάρια, ενώ δεν υπήρχε βέβαια η απαραίτητη τεχνολογία γυρισμάτων 3D και οπτικών εφέ που είχε στο μυαλό του ο Cameron. Έτσι αποφάσισε να κάνει εν τω μεταξύ την μεγαλύτερη ταινία όλων των εποχών (!), ήτοι τον Τιτανικό, και να περιμένει υπομονετικά για την εποχή που θα υπάρχουν τα απαραίτητα εργαλεία και η διαθέσιμη υπολογιστή ισχύς για να γεννηθεί το Avatar. Μάλιστα αρχικά είχε σκοπό να «δοκιμάσει τα νερά» με μια ταινία 3D χαμηλότερου προουπολογισμού, ωστόσο ο «πατέρας» των οπτικών εφέ, Stan Winston τον έπεισε να προχωρήσει στο Avatar, αναφέροντας πολύ χαρακτηριστικά: « τώρα είναι η στιγμή να γυρίσεις το δικό σου Star Wars». Ο Cameron πάντοτε γοητευόταν δε από την κινηματογράφιση 3D, οπότε μετά το 20λεπτο Terminator 2 3D (για το theme park της Universal) τελειοποίησε με τον γκουρού της κινηματογράφισης Vince Pace, την κάμερα Fusion Camera System, που χρησιμοποίησε στα ντοκυμανταίρ Ghost of the Abyss και Aliens of the Deep και βέβαια στο Avatar. Όπως μάλιστα εξηγούμε εκτενώς στις επόμενες μας ενότητες, περί της τεχνολογίας πίσω από το Avatar, ο Cameron όχι μόνον εφηύρε την τεχνολογία ώστε να μπορεί να σκηνοθετεί τα γυρίσματα 3D σε real time -για πρώτη φορά στην ιστορία του κινηματογράφου-, αλλά και επανέφερε το σκηνοθέτη στη θέση του απόλυτου κυρίαρχου της ταινίας, εφευρίσκοντας και τον τρόπο ελέγχου σε πραγματικό χρόνο -και όχι κατόπιν εορτής στο post-production- των ψηφιακών εφέ της ταινίας. Αυτή είναι η πρώτη επανάσταση που το Avatar φέρνει στον κινηματογράφο, επιτρέποντας στο σκηνοθέτη να ελέγχει σε πραγματικό χρόνο τα γυρίσματα 3D και τη δημιουργία των οπτικών εφέ, επαναφέροντας τον έτσι στη θέση που του αρμόζει, ήτοι σε αυτήν του απόλυτου κυρίαρχου της ταινίας, όπως ήταν στη προ CGI εποχή. Μάλιστα μετά την επίσκεψη τους στα γυρίσματα του Avatar όλοι οι μεγάλοι σκηνοθέτες του Hollywood (Steven Spielberg, Peter Jackson, George Lucas) έβαλαν στα σκαριά τις δικές τους ταινίες που ήδη γυρίζονται (υπό απόλυτη μυστικότητα) σε 3D με την ίδια τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε και στο Avatar. Η δεύτερη επανάσταση αφορά στο οικιακό 3D και στην προδιαγραφή Full HD 3D και Blu-ray 3D και στις συσκευές 3D (πηγές και προβολικά) που παρουσιάστηκαν στη CES 2010 προ μερικών ημερών. Ουσιαστικά το οικιακό 3D «γεννήθηκε» τη στιγμή που έχοντας επισκεφθεί τα γυρίσματα του Avatar, ο CEO της Panasonic αποφάσισε ότι πρέπει να δημιουργήσει την προδιαγραφή και την τεχνολογία, ώστε η προβολή 3D να μεταφερθεί από τον κινηματογράφο και στα οικιακά μας συστήματα. Έτσι η Panasonic δημιούργησε το σετ προδιαγραφών Full HD 3D και σε συνεργασία με το Blu-ray Disc Association, ανακοινώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου (την ημέρα της επίσημης πρεμιέρας του Avatar) η επίσημη προδιαγραφή Blu-ray 3D.