ΔΙΣΚΑΔΙΚΑ, ΒΙΝΤΕΟΚΛΑΜΠ

Απαντήστε γρήγορα: Πόσα δισκάδικα υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα; Μερικές χιλιάδες; Μερικές εκατοντάδες; Μερικές δεκάδες; Επειδή το έχουμε κάνει το τεστ σε αρκετούς, κανείς δεν πιστεύει ότι το νούμερο είναι στις δεκάδες, εκ των οποίων καμιά εικοσαριά στην Αθήνα. Και πόσα βιντεοκλάμπ; Περισσότερα, αλλά όχι πολύ. Πριν από λίγα μόνο χρόνια, όμως, αριθμούσαν αρκετές χιλιάδες καταστημάτων στη χώρα μας.
Πέρα από τους ρομαντισμούς, στους οποίους όλοι είμαστε ευαίσθητοι, η εξέλιξη ήταν αναπόφευκτη. Όταν το προϊόν των καταστημάτων αυτών μπορεί να φτάσει στο σπίτι μας με άυλη μορφή, μέσω των δικτύων, είναι επόμενο ότι ο κόσμος θα διαλέξει αυτή τη μορφή διανομής ως πιο εύκολη και πιο φτηνή. Πιο φτηνή όχι λόγω πειρατείας, αλλά γιατί δεν υπάρχει ούτε το κόστος παραγωγής ούτε το κόστος της φυσικής διανομής ούτε το κόστος της λειτουργίας του φυσικού καταστήματος. Η κουβέντα αυτή δεν έχει να κάνει με την πειρατεία, την οποία ο γράφων θεωρεί ένα μεταβατικό στάδιο μέχρι να βρουν τους νέους τρόπους πώλησης οι ιδιοκτήτες των προγραμμάτων. Ακόμη και στο απόλυτο μηδέν να ήταν η πειρατεία, ακριβώς τα ίδια θα συνέβαιναν στα αγαπημένα μας δισκάδικα και βιντεοκλάμπ, ίσως με μια χρονική υστέρηση μερικών ετών.
Η υστέρηση θα προέκυπτε από τη μειωμένη πίεση που θα ένιωθαν οι ιδιοκτήτες των προγραμμάτων για να διακόψουν την «ομαλή» ροή της δουλειάς τους και να βγουν με μια νέα τεχνολογία που έχει οφέλη για το κοινό και ρίσκα γι’ αυτούς. Η πειρατεία είναι ένας πιεστικός καταλύτης των εξελίξεων που, ούτως ή άλλως, θα συνέβαιναν – απλώς, όταν υπάρχει και η γοητεία του «τζάμπα» ή του «απαγορευμένου», ο κόσμος δοκιμάζει πιο εύκολα κάτι νέο. Όσο κι αν υπάρχουν πολλές ιδέες για το πώς θα λυθεί το ζήτημα με τη διανομή και την πώληση περιεχομένου στο Internet, το βέβαιο είναι ότι θα λυθεί και η πειρατεία θα είναι μια παλιά ανάμνηση, όπως είναι σήμερα οι πειρατές του Αιγαίου ή ο λήσταρχος Γιαγκούλας.
Αυτό, άλλωστε, αποδείχθηκε και από την περίπτωση της Apple και του iPod που έκαναν αυτό που δεν ήθελαν, δεν μπορούσαν ή έστω δίσταζαν να κάνουν οι εταιρείες παραγωγής μουσικής. Τώρα, κανείς δεν το συζητά, όλοι τρέχουν να κάνουν τα δικά τους αντίστοιχα. Τα ίδια και στο Χόλιγουντ, όπου οι κινηματογραφικές εταιρείες είναι πλέον ανοιχτές στη διανομή μέσω Internet και δοκιμάζουν πολλά ενδιαφέροντα σχήματα.
Μια άλλη συνήθης γκρίνια είναι τα DVD των εφημερίδων, που βέβαια έκοψαν πολύ από τις πωλήσεις DVD – σήμερα σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα. Πράγμα εύλογο, μια και οι εφημερίδες έδωσαν στον κόσμο το ίδιο προϊόν με σημαντικά φτηνότερο κόστος, παίζοντας με τη λογική των μεγάλων αριθμών. Για το κοινό, λοιπόν, που έδινε 20 και 25 ευρώ για αγορά μιας ταινίας, τα 3 ή 4 ευρώ είναι σημαντικό κέρδος, ενώ παράλληλα σημαντικό κέρδος είναι και για τις μεγάλες κινηματογραφικές εταιρείες που με μία πώληση σε εφημερίδα εξασφαλίζουν πολύ περισσότερα από όσα έπαιρναν από τη λιανική σε ένα χρόνο. Χαμένα βγήκαν τα βιντεοκλάμπ από αυτό, αλλά κερδισμένοι είναι το κοινό και οι παραγωγοί. Γι’ αυτό και από το 2004 και μετά η δουλειά που έμεινε στα βιντεοκλάμπ ήταν η ενοικίαση, μόνο που και αυτή, στο μεγαλύτερο κομμάτι της, είναι ροζ ταινίες. Σήμερα, χάρη στα torrent, κάθε νέος μπορεί να βρει τόνους ροζ ταινιών στο Internet και να τις δει στο σπίτι του, χωρίς να ρισκάρει να τον δουν στο βιντεοκλάμπ.
Ωστόσο, και η κουβέντα για τις εφημερίδες είναι μεταβατική. Στην ουσία, σύντομα δεν θα υπάρχει και εκεί αγορά, καθώς η διανομή μέσω Internet θα είναι ακόμη πιο οικονομική και εύκολη. Όταν θα μπορείς να «αγοράσεις» με ένα κλικ και προς ένα ευρώ μια ταινία στις 11 η ώρα το βράδυ, την ώρα που θέλεις να τη δεις, γιατί να περιμένεις να την πάρεις κάποια Κυριακή με τέσσερα ευρώ ή να πας στο βιντεοκλάμπ να τη νοικιάσεις με δύο ευρώ;
Ενώ, λοιπόν, από μια σκοπιά θα πρέπει να είμαστε χαρούμενοι γι’ αυτά που συμβαίνουν, υπάρχουν πολλοί που θίγονται και μάχονται μάταια την αλλαγή. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο σε όλες τις αλλαγές. Παλιότερα, προ Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπήρχε στην Ελλάδα η ιδέα του αντιπροσώπου, που έφερνε στην Ελλάδα προϊόντα εξωτερικού μεταπουλώντας τα με σημαντικά κέρδη. Όταν έπεσαν τα σύνορα και οι δασμοί, ήταν επόμενο να αναδιοργανωθεί η διανομή σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με αποτέλεσμα πολύ καλύτερες τιμές για το κοινό. Θυμάστε τις τιμές των ηλεκτρονικών προ ΕΕ; Από τις ακριβότερες στον πλανήτη τότε, από τις φτηνότερες στον πλανήτη σήμερα. Και όμως, πολλοί από τους παλιούς αντιπροσώπους καταστράφηκαν, επειδή πολέμησαν μια μεγάλη κοινωνική αλλαγή που τους ξεπερνούσε, ενώ άλλοι προσαρμόστηκαν και άνθησαν με νέους τρόπους. Αυτή είναι η ουσία και με τα δισκάδικα και τα βιντεοκλάμπ: Η τεχνολογική-οικονομική-κοινωνική αλλαγή είναι τόσο μεγάλη, που ξεπερνά τους πάντες, καταστήματα, παραγωγούς, εφημερίδες, καταναλωτές. Και μην ξεχνάμε πώς γεννήθηκαν τα δισκάδικα και τα βιντεοκλαμπ: από μια αντίστοιχα μεγάλη τεχνολογική-οικονομική-κοινωνική αλλαγή του παρελθόντος, που λεγόταν δίσκος βινυλίου, CD, βιντεοκασέτα, DVD.